Poznaj 3 najważniejsze kroki w wychowaniu nastolatka.
Wychowanie nastolatka to dla niejednego rodzica wyjątkowo ciężkie wyzwanie. Problemy, które pojawiają się w trakcie tego procesu, często wynikają jednak z błędnych przekonań rodziców i opiekunów na temat szczęśliwego dzieciństwa i poprawnego modelu wychowawczego. Jasper Jull — duński psycholog i terapeuta rodzinny — porównuje rolę rodzica do partnera w sparingu, który nie wyrządza żadnej krzywdy, ale stawia opór. W obliczu takiej teorii warto więc postawić sobie pytania jak naprawdę poznać własne dzieci i ich potrzeby oraz co najbardziej pomoże ‘młodym dorosłym’ podczas wchodzenia w świat odpowiedzialności i obowiązków. Poznaj kroki w wychowaniu nastolatka wspierającymi zdrowe relacje wychowawcze z dorastającymi pociechami.
Uwierz w swoje dziecko, zanim ono zacznie wierzyć w siebie
Dorośli Klienci zapytani o cechy charakteru ich dzieci często określają je pejoratywami, wskazując na niski poziom zaangażowania w naukę, lenistwo, arogancję czy obojętność. Pamiętaj, że to rodzic kreuje poczucie wartości dziecka oraz sposób, w jaki postrzega ono otaczających go ludzi. Za tą tezą przemawia chociażby często spotykany w psychologii efekt Rosenthala, mówiący o tym, że oczekiwania, które przypisujemy innym, z czasem stają się rzeczywistością. Filtr, przez który rodzic patrzy w takim przypadku na swoją pociechę, zakłamuje rzeczywistość i wpływa na błędny odbiór ze strony dorosłego. Unikaj tego rodzaju samosprawdzającej się przepowiedni i nie przypinaj dziecku ‘łatek’, które mają na celu obniżyć jego poczucie własnej wartości.
Dobrym sposobem na poprawę relacji z nastolatkiem jest codzienny trening uważności. Zakłada on obserwowanie młodego człowieka i włączanie go w działania dorosłych przy jednoczesnym nieocenianiu jego przekonań i wyborów. Nastolatki doskonale czują nieszczere intencje, nie warto więc robić z nich ‘królików doświadczalnych’, a z zainteresowaniem skupić się na słuchaniu tego, co mają nam do powiedzenia, akceptowaniu, wspieraniu oraz dzieleniu wspólnych pasji i zainteresowań.
„Za każdym dzieckiem, które wierzy w siebie, stoi rodzic, który uwierzył w nie jako pierwszy”
Matthew L. Jacobson
Motywuj marchewką, a nie kijem
W życiu młodych ludzi istnieje wystarczająco dużo kar i zakazów — nie powtarzaj ich w przestrzeni domowej, która dla każdego powinna wiązać się z bezpieczeństwem. System szkolny nie ułatwia rodzicom podejścia do odpowiedniej motywacji — nastolatkowie w Polsce zmuszani są do przyswajania zbyt dużej ilości wiedzy w zbyt krótkim czasie, zapominając jednocześnie o przyjemności, jaką może dawać nauka oraz nowych umiejętności, które mogą w jej trakcie przyswoić. Motywacja dziecka do działania powinna więc odbywać się przez pozytywne wzmocnienia, takie jak rozmowa o przydatności wykonywanej pracy np. nauki do sprawdzianu lub matury. Zaprezentuj nastolatkowi możliwości, jakie otworzą się przed nim po tym wyzwaniu i zrezygnuj z przedstawiania czarnych scenariuszy.
Kolejnym sposobem na motywowanie do codziennych zadań i obowiązków jest wykazywanie regularnego zainteresowania tym, co dzieje się w życiu dziecka. Przebieg dnia w szkole, wyzwania na zajęciach pozalekcyjnych, konflikty z rówieśnikami lub nawiązywanie nowych relacji — wszystko to wiąże się z dużymi emocjami w umyśle i ciele młodego człowieka — postaraj się je zrozumieć. W trakcie procesu motywacyjnego ważne jest również docenianie dokonanych już postępów i utwierdzanie dziecka w przekonaniu, że dobrze sobie radzi i jest na najlepszej dla siebie drodze do osiągnięcia sukcesu. Pamiętaj, że nastolatek potrafi też bardzo dobrze sam ocenić otaczającą go rzeczywistość — zapytaj się go, co sam myśli o wykonywanej przez siebie czynności i dać mu czas na refleksję.
Trenuj umiejętności komunikacyjne
Wyobraź sobie, że kilka razy dziennie pytasz się swojego nastoletniego dziecka, jak się czuje i jak zamierza poradzić sobie z przykrymi emocjami, takimi jak złość, smutek czy żal. Najpewniej będziesz jedyną osobą, która interesowała się nim w taki sposób. Trening umiejętności komunikacyjnych to niezwykle istotny element zdrowego, udanego życia w rodzinie. Każdy z nas ma tendencje do powtarzania wzorców przekazywanych przez naszych opiekunów, ale nie musi być to wyznacznik Twojego dalszego życia. Korzystając z sesji coachingu rodzinnego, coachingu rodzicielskiego lub coachingu młodzieży dowiesz się jak postawić wyraźną granicę między złymi, niszczącymi wzorcami przekazywanymi przez pokolenia. Dzięki temu po powrocie Twojego dziecka ze szkoły, zamiast zapytać o ocenę ze sprawdzianu będziesz ciekaw, jak minął mu dzień i co je zainteresowało. Skończ żyć wyobrażeniami o własnym dziecku i postaraj się je poznać — dzięki temu jego poczucie własnej wartości i Twój spokój wzrosną. Zapraszam na konsultacje coachingowe, na których dokładniej przyjrzymy się pojawiającym się w rodzinie problemami, dochodząc do ich genezy, wspólnie zadbamy o stworzenie bezpiecznej przestrzeni w Twoim systemie rodzinnym.
Podsumowując — chcąc polepszyć relacje z nastolatkiem:
- zacznij doceniać, a nie ocenić jego uczucia i wybory
- wykaż realne zainteresowanie wyzwaniami, z którymi się spotyka
- chwal za sukcesy, które są sukcesami w odczuciu dziecka, nie Twoim
- trenuj umiejętności komunikacyjne
- zrezygnuj z przekonań dotyczących Twojego dziecka, zaakceptuj je takim, jakim jest
autor: Anna Wyszyńska
